DOKUMENTY
Przeprowadzona analiza przepisów prawnych zestawiona z praktyką funkcjonowania pruskiej administracji gminnej wykazała, że obligatoryjność stosowania przez nią pieczęci w gminnych czynnościach urzędowych unormowana została w dwóch obszarach: samorządu gminnego oraz sądu wiejskiego. Zdecydowanie częściej jednak pieczęć używana była dla poświadczenia czynności sądu wiejskiego. Pełniła funkcję uwierzytelniającą i zamykającą, lecz stosowano ją także jako plombę.

W czynnościach administracyjnych sołtys miał obowiązek uwierzytelniać pieczęcią wpisy w księdze podatku rzemieślniczego oraz podpisywać i pieczętować paszporty podróżnych. Od 1891 roku wystawiane przez gminę dokumenty musiały być uwierzytelnione pieczęcią gminną i podpisane w imieniu gminy przez naczelnika i jednego ławnika z powołaniem się na właściwą uchwałę rady gminy lub, jeżeli ustawa tego wymagała, z przytoczeniem zgody lub decyzji właściwych władz nadrzędnych.

W czynnościach sądu wiejskiego sygnowanie dokumentów wynikało z zadań z zakresu sądownictwa nieprocesowego, które notariusze i miejscowe sądy cedowały na niewykwalifikowane sądy wiejskie. Było to przyjmowanie testamentów, protokołowanie umów przedmałżeńskich, ogłoszenia spraw opiekuńczych czy zabezpieczanie przyjętych w ramach egzekucji dóbr. Najważniejszą częścią działalności sądu wiejskiego były sprawy zlecone przez zawodowego sędziego z powodu niebezpieczeństwa nagłej śmierci. Sprawy takie mogły być zlecone sądom wiejskim tylko w przypadku, gdy opóźnienie w przystąpieniu do czynności sądowych poprzez zaangażowanie zawodowego sędziego bądź skierowanie interesantów do zamiejscowego sędziego mogłoby spowodować niepowetowane straty. W katalogu spraw zleconych wymieniono czynności z zakresu sądownictwa nieprocesowego, które wymagały prostego uwierzytelnienia i w których przepisy prawa nie wymagały formy notarialnej lub sądowej. Atesty wystawiane stronom miały moc zaświadczeń. Testamenty, kodycyle i inne akty ostatniej woli mogły być spisywane przed sądem wiejskim tylko w przypadku niebezpieczeństwa nagłej śmierci. Sąd wiejski zabezpieczał testament poprzez jego opieczętowanie. Drugim z obowiązków sądów wiejskich wykonywanych na zlecenie zawodowego sędziego było zabezpieczanie spadku. Dokonywano go poprzez, podejmowane niezwłoczne po zgonie, opieczętowanie pozostawionego przez zmarłego majątku. Plomba zabezpieczająca, stosowana najczęściej przy zabezpieczeniu masy spadkowej, służyła urzędowemu zabezpieczeniu spadku.

Element ozdobny

Portal został przygotowany w ramach Archiwalnych Źródeł Tożsamości

Element ozdobny